Hoe maak je effectief gebruik van de ruimte als zorgprofessional?
Non-verbale communicatie in de zorg
De rol van communicatie in de zorg is cruciaal, zowel verbaal als non-verbaal. Je kunt een cliënt veel beter helpen als je grip hebt op communicatie. De communicatie van de cliënt, maar ook van jezelf. In deze blog ga ik dieper in op het belang van non-verbale communicatie in de zorg en hoe je dit optimaal inzet als zorgprofessional.
Non-verbale communicatie bestaat uit verschillende aspecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan je eigen lichaam, maar ook de ruimte om je heen en alles wat daarin staat. Als zorgprofessional is het handig om altijd te letten op de ruimte om je heen en hier bewust mee om te gaan. Uiteindelijk kun je daarmee een vertrouwde omgeving voor de cliënt creëren. En dat terwijl niet iedereen hetzelfde referentiekader heeft. Daarvoor is het effectief om dus eerst te ontdekken wat het referentiekader van de cliënt is en wat die persoon prettig vindt. Dan kun je daar slim op inspelen door jezelf bijvoorbeeld op een fijne plek in de ruimte te positioneren.
De bewegingsleer van Laban
Om meer inzicht te krijgen in non-verbale communicatie en de rol van ruimte daarin, kun je gebruik maken van de bewegingsleer van Laban. Je leert hiermee hoe je jouw persoonlijke presentatie kunt beïnvloeden, waarmee je meer resultaat behaalt voor je cliënten.
Binnen de bewegingsleer van Laban wordt er gesproken van een kinesfeer. Dit is de ruimte om je eigen lichaam heen. Deze wordt door iedereen anders benut. Je kunt het zien als een soort bubbel. Als mens kun je ervoor kiezen om je eigen bubbel klein of groot te maken. Door goed te observeren kun je al snel ingesleten patronen ontdekken, zowel bij jezelf als anderen. Je zult zien dat ieder mens op een eigen manier gebruik maakt van de ruimte om zich heen. Sommige mensen zullen in bepaalde situaties de bubbel om zich heen groot maken en daarmee dominantie uitstralen. En andere mensen zullen zich juist klein bewegen in een kleine bubbel, om niet op te vallen. Dit kan verschillen per situatie en is ook afhankelijk van de omgeving en de persoon zelf.
Naast je bewust te worden van je eigen referentiekader en lichaam, kun je als zorgprofessional ook inspelen op de kinesfeer van je cliënt. Door nieuwe houdingen, posities en bewegingen op een geschikt moment in te zetten, kun je het gewenste effect bij je cliënt oproepen.
De rol van ruimte
Om effectief gebruik te maken van de ruimte om je heen, kun je eerst aanvoelen wat je cliënt nodig heeft. Blijf jezelf hiervoor grondig analyseren. Waar sta je als professional in de ruimte? Of kun je misschien beter zitten of hurken? Hoe beweegt en vormt mijn lichaam ten opzichte van de cliënt? Met welke intentie beweeg ik en welke dynamiek zit er in mijn bewegingen?
Je hebt genoeg keuze om jezelf te positioneren. Je kunt je bijvoorbeeld lineair, in vlakken of in niveaus bewegen. Als je jezelf in het horizontale vlak beweegt, dan neem je een communicatieve houding aan ten opzichte van de cliënt. Als je jezelf in het verticale vlak wat omhoog beweegt, dan zit je meer in een presentatiemodus. Beweeg je in de richtingen voor en achter of hoog en laag? Dan kom je in de actiemodus.
Houd daarnaast ook in de gaten hoe de cliënt de ruimte om zich heen inneemt. Dit vertelt je meer over hoe deze persoon zich voelt. Is hij of zij naar de grond gericht? Of juist niet?
Probeer aan te voelen, of vraag er zelfs expliciet naar, waar een cliënt je het liefste zou willen plaatsen in de ruimte. Heeft de cliënt een bepaalde voorkeur voor een plek? En hoe ziet de weg daarnaartoe eruit?
De rol van de ruimte wordt vaak onbenut gelaten door zorgprofessionals, terwijl het een grote uitwerking heeft op je cliënt. Door hier bewust mee bezig te zijn en jezelf continu af te stemmen op de ander, creëer je een vertrouwde omgeving voor de cliënt. Je zet de ruimte dan in als instrument om je cliënt te helpen.
Wil je als zorgprofessional meer leren over de rol van non-verbale communicatie in je werk? Kijk dan eens bij mijn training Non-verbale processen en til jezelf naar een hoger niveau. Voor jezelf én je cliënten.